آنالیز مایکوتوکسین‌ها در غلات و خشکبار
غلات و خشکبار بخش مهمی از رژیم غذایی ایرانیان و بسیاری از مردم جهان را تشکیل می‌دهند. این محصولات به دلیل شرایط نگهداری و رطوبت، مستعد رشد قارچ‌ها و کپک‌ها هستند. برخی قارچ‌ها قادرند ترکیباتی بسیار خطرناک به نام مایکوتوکسین (Mycotoxins) تولید کنند. این سموم قارچی می‌توانند باعث مشکلات جدی سلامتی از جمله آسیب کبد، ضعف سیستم ایمنی، سرطان‌ها و اختلالات عصبی شوند.
بنابراین انجام آزمایش و آنالیز مایکوتوکسین‌ها در غلات و خشکبار برای اطمینان از سلامت مواد غذایی و همچنین دریافت مجوزهای بهداشتی و صادراتی ضروری است.
مایکوتوکسین چیست؟
مایکوتوکسین‌ها ترکیبات شیمیایی سمی هستند که توسط برخی گونه‌های کپک (مانند آسپرژیلوس، فوزاریوم و پنی‌سیلیوم) تولید می‌شوند. این سموم حتی در شرایط حرارتی بالا نیز پایدار هستند و با پخت یا فرآوری کامل از بین نمی‌روند.
انواع مهم مایکوتوکسین‌ها در مواد غذایی
مایکوتوکسین‌ها گروه‌های متعددی دارند اما در غلات و خشکبار رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
| نوع مایکوتوکسین |
قارچ تولیدکننده |
مواد غذایی در معرض |
اثرات بهداشتی |
| آفلاتوکسین‌ها (Aflatoxins) |
Aspergillus flavus و Aspergillus parasiticus |
ذرت، بادام‌زمینی، پسته، فندق، بادام |
سرطان کبد، کاهش ایمنی |
| اوکراتوکسین A (Ochratoxin A) |
Aspergillus ochraceus، Penicillium verrucosum |
غلات، قهوه، کشمش |
نارسایی کلیه، سرطان‌زایی |
| فومونیزین‌ها (Fumonisins) |
Fusarium spp. |
ذرت و فرآورده‌های ذرتی |
اختلالات عصبی، سرطان مری |
| زئرالنون (Zearalenone) |
Fusarium graminearum |
ذرت، گندم، جو |
اختلالات هورمونی و باروری |
| دئوکسی‌نیوالنول (DON) یا Vomitoxin |
Fusarium spp. |
گندم، جو، ذرت |
تهوع، استفراغ، کاهش رشد |
| پاتولین (Patulin) |
Penicillium spp. |
سیب و آبمیوه‌ها |
اثرات ژنتیکی و سرطان‌زایی |
چرا آنالیز مایکوتوکسین‌ها ضروری است؟
روش‌های آزمایش و آنالیز مایکوتوکسین‌ها
در آزمایشگاه دقیق شیمی آزما روش‌های معتبر و به‌روز دنیا برای اندازه‌گیری مایکوتوکسین‌ها به کار گرفته می‌شود:
| روش آزمایش |
توضیحات |
دقت |
مزایا |
محدودیت‌ها |
| HPLC (کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا) |
جداسازی و شناسایی دقیق مایکوتوکسین‌ها |
بسیار بالا |
استاندارد جهانی، قابلیت شناسایی مقادیر بسیار کم |
هزینه و زمان بالا |
| ELISA (آزمایش ایمنی‌سنجی آنزیمی) |
واکنش آنتی‌بادی – آنتی‌ژن برای شناسایی مایکوتوکسین |
متوسط تا بالا |
سریع، قابل انجام روی تعداد زیاد نمونه |
احتمال تداخل |
| LC-MS/MS (کروماتوگرافی مایع متصل به طیف‌سنج جرمی) |
دقیق‌ترین روش شناسایی چند مایکوتوکسین همزمان |
بسیار بالا |
حساسیت فوق‌العاده، شناسایی چند سم در یک آزمایش |
تجهیزات بسیار گران |
| TLC (کروماتوگرافی لایه نازک) |
روش کلاسیک برای تشخیص حضور سم |
متوسط |
ساده و کم‌هزینه |
دقت پایین‌تر نسبت به روش‌های مدرن |
حدود مجاز مایکوتوکسین‌ها (بر اساس استاندارد Codex و اتحادیه اروپا)
| نوع مایکوتوکسین |
حد مجاز در غلات (µg/kg) |
حد مجاز در خشکبار (µg/kg) |
| آفلاتوکسین B1 |
2 |
2 |
| مجموع آفلاتوکسین‌ها (B1+B2+G1+G2) |
4 |
10 |
| اوکراتوکسین A |
3 |
10 |
| فومونیزین‌ها (B1+B2) |
2000 |
- |
| دئوکسی‌نیوالنول (DON) |
1250 |
- |
| زئرالنون (ZEA) |
100 |
- |
اثرات مصرف مایکوتوکسین‌ها بر سلامت انسان
-
سرطان‌زایی (کارسینوژنی)
-
آسیب به کبد و کلیه
-
ضعف سیستم ایمنی بدن
-
کاهش رشد کودکان
-
بیماری‌های عصبی و اختلالات باروری
راه‌های کاهش آلودگی به مایکوتوکسین‌ها
-
استفاده از شرایط انبارداری مناسب (کاهش رطوبت و دمای کنترل‌شده)
-
استفاده از بسته‌بندی مناسب و بهداشتی
-
حذف محصولات آلوده در حین فرآوری
-
استفاده از مواد جاذب مایکوتوکسین در خوراک دام
-
خرید از تولیدکنندگان معتبر و دارای گواهی سلامت
خدمات آزمایشگاه دقیق شیمی آزما
آزمایشگاه دقیق شیمی آزما با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و تیم کارشناسان مجرب خدمات زیر را ارائه می‌دهد:
-
آنالیز مایکوتوکسین‌ها در غلات (ذرت، گندم، جو و برنج)
-
آنالیز مایکوتوکسین‌ها در خشکبار (پسته، بادام، فندق، کشمش و...)
-
ارائه گزارش معتبر برای سازمان غذا و دارو و صادرات بین‌المللی
-
مشاوره تخصصی به تولیدکنندگان برای کاهش آلودگی
☎️ جهت دریافت مشاوره و ثبت سفارش آزمایش با شماره 09129483137 تماس بگیرید.
سوالات متداول (FAQ)
1. مایکوتوکسین‌ها با پخت از بین می‌روند؟
خیر، این ترکیبات حرارت‌پایدار هستند و در پخت یا حرارت بالا از بین نمی‌روند.
2. کدام خشکبار بیشتر در معرض آفلاتوکسین است؟
پسته، بادام‌زمینی، فندق و گردو بیشترین ریسک آلودگی به آفلاتوکسین را دارند.
3. هزینه آزمایش مایکوتوکسین‌ها چقدر است؟
هزینه بر اساس نوع نمونه و روش آزمایش متفاوت است. برای اطلاع دقیق می‌توانید با آزمایشگاه تماس بگیرید.
4. آیا صادرات خشکبار بدون آزمایش مایکوتوکسین امکان‌پذیر است؟
خیر، اکثر کشورها آزمایش مایکوتوکسین را برای ورود محصولات الزامی می‌دانند.
5. چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
کودکان، سالمندان، افراد با بیماری‌های کبدی و افرادی که به طور مداوم خشکبار و غلات آلوده مصرف می‌کنند.
نتیجه‌گیری
کنترل مایکوتوکسین‌ها در غلات و خشکبار یک ضرورت اساسی برای حفظ سلامت جامعه و رونق اقتصادی تولیدکنندگان است. انجام آنالیز مایکوتوکسین‌ها در آزمایشگاه دقیق شیمی آزما با تجهیزات مدرن و کارشناسان متخصص، تضمین‌کننده کیفیت و سلامت محصولات غذایی شما خواهد بود.
☎️ همین حالا برای دریافت مشاوره تخصصی و ثبت درخواست آزمایش با شماره 09129483137 تماس بگیرید.